75. Յուրաքանչյուր շարքից մի բաղադրիչ ընտրի՛ր և կազմի՛ր բաղադրյալ բառեր: Նշի՛ր, թե ի՞նչ հնչյունափոխություն կատարվեց:
ա) Խնդիր, ձույլ, ջուր, ոսկի, կին, թթու, պետ(ք), տարի:
բ) Մուր, անցք, մեծար, անի, ծին, ածո, շող, ային:
Խնդրային, ձուլածո, ջրանցք, ոսկեշող, կնամեծար, թթվածին, պիտանի,
76. Տրված բարդ բառերի առաջին արմատը փոխելով՝ ստացի՛ր նոր բարդ բառեր:
Ոսկեշար-արծաթաշար, բազմազբաղ-մտազբաղ, բազկատարած-ճյուղատարած, գնդացիր-ջրացիր, ստրկահոգի-մեծահոգի, սիրահոժար-ինքնահոժար, մեղմանվագ-ողբանվագ,
սառցալեզու-հայալեզու, բանաձև-բրգաձև, գաղտագողի-որսագող:
77. Տրված բարդ բառերի երկրորդ արմատը փոխելով՝ ստացի՛ր նոր բարդ բառեր:
Բառապաշար-բառախաղ, վիրաբույժ-վիրակապ, միամիտ-միատոն, սևահոգի-սևազգեստ, մանրազնին-մանրադիտակ, սրբատաշ-սրբապատկեր, մազապուրծ-մազակալ,
փայտահատ-փայտագործ, մթնկա-մթնշաղ, դյուրահավան-դյուրավառ, մրրկածեծ-մրրկահողմ, որմնադիր-որմնանկար:
78. Տրված բառերի բաղադրիչներով կազմի՛ր բաղադրյալ նոր բառեր:
Հայրապետ-հայրապետական, դիմադիր-դիմադրություն, խաչակնքել-խաչակնքություն, ծանրակշիռ-ծանրակշռություն, գլխարկ-անգլխարկ, զվարթաբան-զվարթաբանություն, ձայնասփյուռ-ձայնատարած,
լուսապսակ-արևապսակ, աստղագուշակ-աստաղագուշակություն, մեղմաշունչ- մեղմաշնչորեն, կանխավճար-կանխավճարային, բարետես-անբարետես, ժպտալից-ամժպտալից:
79. Բառերի ընդհանուր արմատները գտի՛ր, գրի՛ր դրանց ուղիղ ձևերը և տրված բառերը
բացատրի՛ր արմատների միջոցով:
Ա.Ելևէջ, Իջևան, իջնել, վայրեջք- իջնել
Բ.Բանբեր, բանակռիվ, բանաստեղծ, բանասեր- բան
Գ.Սնափառ, սնամեջ, սնահավատ, սնապարծ-սին։
80. Բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց առաջին բաղադրիչները լինեն տրված բառերի վերջին բաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:
Օրինակ`
զովաշունչ— շնչասպառ:
Մեղմահունչ, ուղղաձիգ, դեղաբույս, աղեկտուր, տանտեր:
81. Բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց վերջին բաղադրիչները լինեն տրված բառերի առաջին բաղադրիչները: Ուշադրությո՛ւն դարձրու հնչյունափոխությանը:
Օրինակ`
գուժկան – չարագույժ:
Գթառատ, թունաբեր, մտամոլոր, կրթասեր, գնդակոծել:
82. Տրված նախադասությունը լրացրո՛ւ:
Բաղադրյալ բառի մեջ մտնող արմատը կարող է լինել…(օրինակ՝ անգլուխ, զարտուղի) և կարող է վերջում լինել․․․(օրինակ՝ գլխարկ, ուղեկից):
83. Տրված բառերով բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր:
Կեր, գնաց, ասաց, անվան, մարդիկ:
Կերակնուց, լեռնագնաց, անվանագիրք, մարդահամար։
84. Տրված բառերը բաժանի՛ր բաղադրիչների (օրինակ ՝ հրաշամանուկ- հրաշ-ա-մանուկ)և պարզի՛ր, թե բառաշարքերից յուրաքանչյուրն ի՞նչ ընդհանրությամբ է կազմված:
ա) Սահման-ա-դիր, զմրուխտ-ա-փայլ, կանխ-ա-վճար, սն-ա-փառ, բաղ-ա-ձայն, պարտ-ա-տեր, կենս-ա-խինդ, ջր-ա-մուկ,արև-ա-մանուկ, ձեռ-ա-գործ, նոր-ա-մուտ:
բ) Կեն-ա-րար, կենս-ուրախ, զուգ-ընթաց, ջր-կիր, ջր-հեղեղ, բան-բեր, քար-տաշ, տն-պահ, լուս-նկա, մթ-նկա, ձն-ծաղիկ, ռնգեղ-ջյուր, քար-ափ, մոլ-եռանդ, հր-ձիգ, քար-տաշ, ակն-հայտ:
85. Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի՛ր շարքում օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:
ա) Արևմուտք, նեղսիրտ, գունաթափ, ձկնկիթ, ձեռնպահ: բ) Ծալապակաս, չարագործ, գործակից, տառակեր, գետաբերան:
86. Տրված արմատների կրկնությամբ բառեր կազմի՛ր (արմատն ի՞նչ փոփոխության է ենթարկվում):
Օրինակ`
սառ- սարսռոտ, սարսռալ, սարսռազդու:
Թիռ-թռիչք, թռչկոտել, բառ, գիր-գրաբառ, գրախեց, մուռ-մռմրոց։
Մանե Սարգսյան 